Osho - Cân bằng thân tâm
Chương 32.
Hài hòa thân thể, tâm trí và linh hồn
Thân thể bạn là năng lượng, tâm trí bạn là năng
lượng, linh hồn bạn là năng lượng. Thế thì cái gì là khác biệt giữa ba điều
này? Khác biệt chỉ ở nhịp điệu khác nhau, chiều dài sóng khác nhau, có vậy
thôi. Thân thể là thô – năng lượng vận hành theo cách thô, theo cách thấy được.
Tâm trí có tinh tế hơn chút ít, nhưng dầu vậy nó vẫn
không quá tinh tế, bởi vì bạn có thể nhắm mắt lại và bạn có thể thấy các ý nghĩ
chuyển động; chúng có thể được thấy. Chúng không thấy được như thân thể bạn;
thân thể bạn là thấy được cho mọi người khác, nó là thấy được ở chỗ công khai.
Ý nghĩ của bạn là thấy được ở chỗ riêng tư. Không ai khác có thể thấy được ý
nghĩ của bạn; chỉ bạn mới có thể thấy được chúng – hay những người đã làm việc
rất sâu trong việc nhìn thấy ý nghĩ. Nhưng thông thường chúng không thấy được
cho người khác.
Và năng lượng thứ ba, tầng tối thượng bên trong bạn,
là tầng của tâm thức. Nó thậm chí không thấy được với bạn. Nó không thể bị qui
lại thành đối thể, nó vẫn còn là chủ thể.
Nếu tất cả ba năng lượng này vận hành trong hài hoà,
bạn mạnh khoẻ và toàn thể. Nếu các năng lượng này không vận hành hài hoà và hoà
hợp bạn ốm, không mạnh khoẻ; bạn không còn là toàn thể nữa. Và là toàn thể là
linh thiêng.
Nỗ lực của tôi là để giúp bạn sao cho thân thể bạn,
tâm trí bạn, tâm thức bạn, tất cả đều có thể nhảy múa theo một nhịp điệu, trong
sự cùng nhau, trong hài hoà sâu sắc – không trong xung đột chút nào, mà trong
hợp tác…
Tâm thức là năng lượng, năng lượng thuần khiết nhất;
tâm trí không thuần khiết được như vậy, thân thể còn kém thuần khiết hơn. Thân
thể bị pha tạp quá nhiều, và tâm trí cũng không thuần khiết toàn bộ. Tâm thức
là năng lượng thuần khiết toàn bộ. Nhưng bạn có thể biết tâm thức này chỉ nếu
bạn làm ra hài hoà từ ba năng lượng đó, và không phải là hỗn độn. Mọi người đều
sống trong hỗn độn: thân thể họ nói một điều, thân thể họ muốn đi theo một
hướng; tâm trí họ hoàn toàn quên lãng thân thể – bởi vì trong hàng thế kỉ bạn
đã được dạy rằng bạn không phải là thân thể, trong hàng thế kỉ bạn đã được bảo
rằng thân thể là kẻ thù của bạn, rằng bạn phải tranh đấu với nó, rằng bạn phải
phá huỷ nó, rằng thân thể là tội lỗi.
Bởi tất cả những ý tưởng này – chúng ngu si và xuẩn
ngốc, chúng độc và hại, nhưng chúng đã được dạy lâu tới mức chúng đã trở thành
một phần của tâm trí tập thể của bạn, chúng có đó – bạn không kinh nghiệm thân
thể mình trong điệu vũ có nhịp điệu với bản thân mình.
Do đó mới có nhấn mạnh của tôi vào nhảy múa và âm
nhạc, bởi vì chỉ trong điệu vũ bạn sẽ cảm thấy rằng thân thể bạn, tâm trí bạn
và bạn đang vận hành cùng nhau. Và niềm vui là vô hạn khi tất cả những điều này
vận hành cùng nhau; sự phong phú thật lớn lao.
Tâm thức là dạng cao nhất của năng lượng. Và khi tất
cả ba năng lượng này vận hành cùng nhau, cái thứ tư tới. Cái thứ tư bao giờ
cũng hiện diện khi ba năng lượng này vận hành cùng nhau. Khi ba năng lượng này
vận hành trong một thể thống nhất hữu cơ, cái thứ tư bao giờ cũng có đó; cái
thứ tư không là gì ngoài thể thống nhất hữu cơ.
Ở phương Đông, chúng ta đã gọi cái thứ tư đó đơn
giản là “cái thứ tư” – turiya; chúng ta đã không cho nó cái tên nào. Ba năng
lượng kia đều có tên, cái thứ tư không tên. Biết tới cái thứ tư là biết tới
Thượng đế. Chúng ta nói nó theo cách này: Thượng đế hiện hữu khi bạn là một thể
thống nhất hữu cơ. Thượng đế không hiện hữu khi bạn là hỗn độn, không thống
nhất, xung đột. Khi bạn là ngôi nhà bị chia rẽ chống lại bản thân mình thì
không có Thượng đế.
Khi bạn đang hạnh phúc vô cùng với bản thân mình,
hạnh phúc như bạn đang đấy, phúc lạc như bạn đang đấy, khoan khoái như bạn đang
đấy, và tất cả năng lượng của bạn đang nhảy múa cùng nhau, khi bạn là dàn nhạc
của mọi năng lượng của mình, Thượng đế hiện hữu. Cảm giác đó về sự thống nhất
toàn bộ chính là Thượng đế. Thượng đế không phải là một người ở đâu đó, Thượng
đế là kinh nghiệm của ba năng lượng rơi vào trong thể thống nhất như vậy để cái
thứ tư nảy sinh. Và cái thứ tư còn nhiều hơn tổng của các bộ phận.
Nếu bạn mổ xẻ một bức tranh, bạn sẽ thấy vải vẽ và
mầu sắc, nhưng bức tranh không đơn giản là tổng của vải vẽ và mầu sắc; nó là
cái gì đó còn hơn. “Cái gì đó còn hơn” đấy được diễn đạt qua bức tranh, mầu
sắc, vải vẽ, nghệ sĩ, nhưng “cái gì đó còn hơn” đấy là cái đẹp. Mổ xẻ hoa hồng
ra, và bạn sẽ thấy tất cả hoá chất và mọi thứ tạo thành nên nó, nhưng cái đẹp
sẽ biến mất. Nó không chỉ là tổng của các bộ phận, nó còn hơn.
Cái toàn thể còn nhiều hơn là tổng của các bộ phận;
nó diễn đạt qua các bộ phận, nhưng nó còn hơn. Hiểu rằng nó còn hơn là hiểu
Thượng đế. Thượng đế là cái còn hơn đó, cái thêm vào đó. Nó không phải là vấn
đề thần học, nó không thể được quyết định bởi biện luận logic. Bạn phải cảm
thấy cái đẹp, bạn phải cảm thấy âm nhạc, bạn phải cảm thấy điệu vũ. Và chung
cuộc bạn phải cảm thấy điệu vũ trong thân thể, tâm trí và linh hồn mình.
Bạn phải học cách chơi trên ba năng lượng này để cho
chúng tất cả đều trở thành một dàn nhạc giao hưởng. Thế thì Thượng đế hiện hữu
– không phải là bạn thấy Thượng đế đâu, chẳng có gì để thấy cả; Thượng đế là
người thấy tối thượng, nó là việc chứng kiến. Học làm tan chảy thân thể, tâm
trí, linh hồn bạn; tìm ra cách thức bạn có thể vận hành như một thể thống nhất.
Điều xảy ra nhiều lần rằng những vận động viên chạy…
Bạn sẽ không nghĩ việc chạy như thiền, nhưng người chạy đôi khi đã cảm thấy
kinh nghiệm vô cùng về thiền. Họ ngạc nhiên, bởi vì họ đã không tìm kiếm nó –
ai nghĩ rằng người chạy sẽ kinh nghiệm Thượng đế? – nhưng điều đó đã xảy ra, và
bây giờ càng ngày việc chạy càng trở thành một loại thiền mới. Nó có thể xảy ra
trong việc chạy. Nếu bạn đã từng là người chạy, nếu bạn đã tận hưởng việc chạy
vào sáng sớm khi không khí còn tươi mát và trẻ trung và cả thế giới đang quay
lại từ giấc ngủ, đang thức dậy, và bạn đang chạy và thân thể bạn đang vận hành
đẹp đẽ, và không khí tươi mát, và thế giới mới lại được sinh ra rừ bóng tối của
ban đêm, và mọi thứ đang ca hát khắp xung quanh, và bạn cảm thấy sống động thế…
Một khoảnh khắc tới khi người chạy biến mất, chỉ có việc chạy. Thân thể, tâm
trí và linh hồn bắt đầu vận hành cùng nhau; bỗng nhiên cực thích bên trong được
phát ra.
Người chạy đôi khi ngẫu nhiên bắt gặp kinh nghiệm về
cái thứ tư, turiya, mặc dầu họ sẽ bỏ lỡ nó bởi vì họ sẽ nghĩ đấy chỉ là vì việc
chạy mà họ tận hưởng khoảnh khắc đó; rằng đó là ngày đẹp, rằng thân thể mạnh
khoẻ và thế giới đẹp, và nó chỉ là tâm trạng nào đó. Họ sẽ không chú ý tới nó.
Nhưng nếu họ chú ý tới nó, quan sát riêng của tôi là ở chỗ người chạy có thể dễ
dàng tới gần với thiền hơn bất kì ai khác. Chạy có thể có ích vô cùng, bơi cũng
có thể có ích mênh mông. Tất cả những điều này đều phải được biến đổi thành
thiền.
Vứt bỏ những ý tưởng cổ về thiền, rằng chỉ ngồi dưới
gốc cây theo tư thế yoga mới là thiền. Đó chỉ là một trong nhiều cách, và có
thể phù hợp cho vài người nhưng không phù hợp cho tất cả. Với đứa trẻ nhỏ điều
đó không phải là thiền, nó là hành hạ. Với thanh niên đang sống động, rung
động, nó là kìm nén, nó không phải là thiền. Có thể đối với người già đã sống
qua rồi, có năng lượng đang suy giảm, nó có thể là thiền.
Mọi người đều khác nhau, có nhiều kiểu người. Với ai
đó có loại năng lượng thấp, ngồi dưới gốc cây trong tư thế yoga có thể là cách
thiền tốt nhất, bởi vì tư thế yoga là ít tốn năng lượng nhất – ít nhất. Khi
xương sống thẳng đứng, tạo thành góc chín mươi độ với đất, thân thể bạn tiêu
dùng ít năng lượng nhất có thể. Nếu bạn nghiêng về bên trái hay về phía trước,
thế thì thân thể của bạn bắt đầu chi dùng nhiều năng lượng hơn, bởi vì sức hút
bắt đầu kéo bạn xuống và bạn phải giữ bản thân mình, bạn phải giữ để cho mình
đừng ngã. Đây là việc tiêu tốn. Người ta đã thấy việc giữ xương sống thẳng là
cần để ít phải tiêu tốn năng lượng.
Thế rồi ngồi với hai bàn tay để trong lòng cũng là
rất hữu dụng đối với người năng lượng thấp, bởi vì khi cả hai tay chạm vào
nhau, điện thân thể bạn bắt đầu chuyển trong vòng tròn. Nó không đi ra ngoài
thân thể bạn; nó trở thành vòng tròn bên trong, năng lượng chuyển bên trong
bạn.
Bạn phải biết rằng năng lượng bao giờ cũng thoát ra
qua ngón tay, năng lượng không bao giờ thoát ra từ những thứ tạo thành hình
tròn. Chẳng hạn, đầu bạn không thể thoát ra năng lượng được, nó chứa năng
lượng. Năng lượng được thoát ra qua ngón tay, ngón chân của bàn chân và bàn
tay. Trong tư thế yoga nào đó chân chạm vào nhau, cho nên một chân xả ra năng
lượng và năng lượng này đi vào chân kia; tay này xả ra năng lượng và nó đi vào
tay kia. Bạn cứ lấy năng lượng của riêng mình, bạn trở thành vòng năng lượng
bên trong. Nó rất nghỉ ngơi, nó rất thảnh thơi.
Tư thế yoga là tư thế thảnh thơi nhất có thể được.
Nó còn thảnh thơi hơn ngay cả giấc ngủ, bởi vì khi bạn ngủ toàn thân bạn bị kéo
xuống bởi lực hút. Khi bạn nằm ngang nó thảnh thơi theo cách hoàn toàn khác. Nó
thảnh thơi bởi vì nó đem bạn trở lại với những ngày cổ đại khi con người còn là
con vật, theo chiều ngang. Nó thảnh thơi bởi vì nó thoái lui; nó giúp bạn trở
thành con vật lần nữa.
Đó là lí do tại sao trong tư thế nằm bạn không thể
nghĩ được rõ ràng, việc nghĩ trở thành khó khăn. Cứ thử nó mà xem. Bạn có thể
mơ dễ dàng nhưng bạn không thể nghĩ dễ dàng được; để suy nghĩ bạn phải ngồi.
Bạn càng ngồi thẳng, khả năng để nghĩ càng tốt hơn. Suy nghĩ là cái tới sau;
khi con người đã trở nên đứng thẳng, suy nghĩ mới tới. Khi con người quen theo
chiều ngang, việc mơ có đó nhưng việc nghĩ không có đó. Cho nên khi bạn nằm ra
bạn bắt đầu mơ, suy nghĩ biến mất. Đó là một loại thảnh thơi, bởi vì suy nghĩ
dừng lại; bạn thoái lui.
Tư thế yoga là việc thiền tốt cho những người có
năng lượng thấp, cho những người ốm, cho những người già, cho những người đã
sống cả đời và bây giờ đang ngày một gần hơn với cái chết.
Hàng nghìn sư Phật giáo đã chết trong tư thế hoa
sen, bởi vì cách tốt nhất để đón nhận cái chết là trong tư thế hoa sen – bởi vì
trong tư thế hoa sen bạn sẽ tràn đầy tỉnh táo, và bởi vì năng lượng sẽ biến
mất, chúng sẽ trở thành ít dần đi mọi khoảnh khắc. Cái chết đang tới. Trong tư
thế hoa sen bạn có thể giữ tỉnh táo cho tới tận cùng. Và tỉnh táo trong khi bạn
đang chết là một trong những kinh nghiệm lớn lao nhất, điều tối thượng của cực
thích.
Và nếu bạn thức tỉnh trong khi bạn sắp chết bạn sẽ
có một loại sinh thành hoàn toàn khác: bạn sẽ được sinh ra mà thức tỉnh. Người
chết đi vẫn thức tỉnh thì được sinh ra cũng thức tỉnh. Người chết đi vô ý thức
thì được sinh ra vô ý thức. Người chết đi với nhận biết có thể chọn bụng mẹ
đúng cho bản thân mình; người đó có chọn lựa, người đó đã kiếm được nó. Người
chết đi vô ý thức không có quyền chọn bụng mẹ; bụng mẹ xảy ra một cách vô ý
thức, ngẫu nhiên.
Người chết đi hoàn toàn tỉnh táo trong kiếp sống này
sẽ chỉ tới thêm một lần nữa, bởi vì thời gian tiếp sẽ không cần tới nữa. Chỉ
một chút ít công việc còn bỏ lại: kiếp nữa sẽ làm công việc đó. Với người đang
chết mà có nhận biết, chỉ một điều còn lại bây giờ: người đó không có thời gian
để toả nhận biết của mình thành từ bi. Lần tiếp người đó có thể toả nhận biết
của mình thành từ bi. Và chừng nào nhận biết còn chưa trở thành từ bi, cái gì
đó vẫn còn không đầy đủ, cái gì đó vẫn còn chưa hoàn hảo.
Việc chạy có thể là việc thiền – việc chạy, nhảy
múa, bơi, bất kì cái gì cũng đều có thể là thiền. Định nghĩa của tôi về thiền
là: bất kì khi nào thân thể, tâm trí, linh hồn bạn vận hành cùng nhau theo nhịp
điệu thì nó là thiền, bởi vì nó sẽ đem cái thứ tư vào. Và nếu bạn tỉnh táo rằng
mình đang làm nó như việc thiền – không tham dự vào đua Olympics, mà làm nó như
việc thiền – thế thì nó cực kì đẹp…
Nhưng nền tảng cơ sở là, bất kì cách thiền nào, nó
phải hoàn thành yêu cầu này: rằng thân thể, tâm trí, tâm thức, cả ba đều phải
vận hành trong thể thống nhất. Thế thì bỗng nhiên một ngày nào đó cái thứ tư đã
tới: việc chứng kiến. Hay nếu bạn muốn, gọi nó là Thượng đế; gọi nó là Thượng
đế hay Niết bàn hay Đạo hay bất kì cái gì bạn muốn.
Xem tiếp Chương 33 - Quay về
Mục lục